Làng nghề điêu khắc đá xã Hải Lựu
Hải lựu là một xã thuộc huyện Sông Lô tỉnh Vĩnh Phúc đồng bằng Sông Hồng, một mặt giáp với dòng Sông Lô mặt kia giáp núi bạt ngàn đá làm nguyên liệu để con người nơi đây hình thành và phát triển nghề đá thủ công.
Ngay từ xa xưa, người dân Việt Nam ta đã sử dụng những vật liệu từ đá như cối đá, máng lợn, đá mài… và xã Hải Lựu chính là nơi đã sản sinh ra những sản phẩm trên. Nghề chế tác đá xã Hải Lựu là nghề thủ công truyền thống có lịch sử lâu đời, được truyền từ đời này sang đời khác mỗi người dân xã Hải Lựu khi sinh ra đã được làm quen với đá.
làng nghề đá hải lựu
Tuy nhiên làng nghề cũng trải qua những giai đoạn khó khăn, với sự cạnh tranh về mặt kinh tế cùng sự thô sơ về kỹ thuật, trước đây người dân xã Hải Lựu sử dụng sức người hoàn toàn từ khâu khai thác đá thô tới khâu đục đẽo chế tác thành phẩm khiến sản lượng khai thác không đạt năng suất. Hơn nữa vấn đề về sức khỏe và an toàn lao động thực sự là vấn đề gian nan với làng nghề, do thường xuyên tiếp xúc với đá bụi và không có đồ bảo hộ lao động dẫn đến nhiều người dân phải bỏ nghề, dần dần dẫn đến thương hiệu đá Hải lựu không còn sức cạnh tranh với các thương hiệu khác.
Hiện nay, được sự quan tâm của tỉnh cũng như các cải cách của chính quyền xã Hải Lựu mong muốn vực dậy làng nghề cùng với áp dụng máy móc hiện đại thì năng suất cũng tăng gấp nhiều lần, sản phẩm cũng có độ tinh xảo hơn, quy mô làng nghề cũng tăng lên rõ rệt, các sản phẩm không chỉ còn được xuất khẩu trong nước mà cũng đã được tiến ra nước ngoài nhờ thế cuộc sống của người dân nơi đây cũng cải thiện nhiều.
Các sản phẩm đá làng Hải Lựu.
Ngày xưa, các sản phẩm đá làng Hải Lựu đa phần sản xuất các mặt hàng phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt hàng ngày như cối đá, cối nghiền bột, đá mài dao, máng cho lợn… Nhưng ngày nay xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu thẩm mỹ của người dân càng cao nên các sản phẩm đá làng Hải Lựu cũng đa dạng và phong phú từ những tượng đá, lư hương, cầu đá…
Đá Mài Dao
Đá mài dao được khai thác từ những mỏ đá tại địa phương được sẻ thành những viên đá nhỏ và tiến hành mài nhẵn, mịn. Đá hoàn toàn tự nhiên nên an toàn về mặt sử dụng, đá có trọng lượng khá lớn nên khi sử dụng không bị trượt theo dao mài.
Cối đá
Nhắc tới các sản phẩm làm từ đá xã Hải Lựu không thể không nhắc tới cối đá, sản phẩm đã làm nên thương hiệu đá Hải Lựu từ bao đời, ngày nay do tính chất cối đá đã không còn được sử dụng trong sinh hoạt hàng ngày nên độ phổ biến của cối đá đã giảm dần, những chiếc cối giã cua, giã đậu đỗ… đã được thay thế bằng những bằng những chiếc cối gang.
Các sản phẩm Tượng, Bia đá, Sư Tử đá…
Hiện nay các sản phẩm đồ đã mỹ nghệ làng Hải Lựu rất phong phú và đa dạng với kinh nghiệm lâu năm các nghệ nhân chế tác có thể làm bất kỳ sản phẩm nào bằng đá nhưng phổ biến nhất vẫn là những bức tượng bằng đá hoặc những vật trang trí, những đồ vật mang ý nghĩa phật pháp.
Đá và các sản phẩm từ đá Hải Lựu có gì đặc biệt?
Đá Hải Lựu được khai thác trực tiếp từ các mỏ đá tại chính địa phương nên đá Hải Lựu mang tính chất đặc trưng của địa phương rất cao, đá có chất riêng đá mềm có thể dễ chẻ ra từng mảng nhỏ như gỗ, chất đá xanh cứng và bền có thể phơi mưa phơi nắng không bị mòn.
Sản phẩm từ đá được làm từ những nghệ nhân có kinh nghiệm lâu năm, kỹ nghệ đục đẽo đá được cha truyền con nối, ngày nay được áp dụng những tiến bộ về mặt kỹ thuật cũng như sự giúp đỡ từ máy móc các sản phẩm ngày càng đạt đến độ tinh xảo cao.
